לתיאבון.
בזה עסקתי לאחרונה – לכן לא באו שירים כל כך ( מלבד מכתב לעורכת כתב-עת ששכחה ששלחתי לה משהו).
אבל בוודאי עצם העבודה תעניין אתכם. – ואם לא – השיר…(?)
סונט הישארות הכאב
כָּל זֶה רַק עִנְיָן שֶׁל תְּשׂוּמֶת לֵב
תּוֹלִים אָנוּ עַצְמֵנוּ בָּאִילָן קָטָן
לִקְטֹף בּוֹ פְּרִי, וְלִבֵּנוּ רָן.
אֲבָל אֵיפֹה? מִזְּמַן נָשַׁר
מֵאַיִן הָעֵץ, הַבַּד לֹא שָׁר
וּבְמִקְרֶה זֶה – הֵן מָה נִשְׁאַר?
הַכְּפוֹר, לֹא אוֹר, – רַק הַלֵּב הַקַּר.
וְהַהַרְגָּשָׁה: הַכֹּל עָקַר.
אַךְ אֶפְשָׁר כִּי הָעִקָּר
לֹא לְפַרְסֵם, או עוֹד מַכָּר
שֶׁיִּקֶר, יִקְרָא, יֹאמַר – לֹא זָר,
וְאַף אִם לֹא יְסֻלָּא בְּזֵר,
הֵן לֹא יֹאבַד, כִּי יִשָּׁמֵר.
אז לכתוב שיר קצר כזה ממנו-ובו הוא הרבה יותר קל ויותר מתגמל מאשר לעסוק בעבודה רבתית כר"ב. (עבדתי עליה כשבועיים-שלשה, לפחות).
לכן צירפתי גם את השיר הקליל הזה לפוסט – כפיצוי לאלה שאין הם אוהבים להשקיע מעבר למידה.
על Lamaŝtu
עבודה מסכמת לקורס על שומרית
מוגש לפרופ' וייין הורוביץ
על ידי משה גנן
002596435
2010
תוכן ענינים:
1. על Lamaŝtu בכלל
2. TIM 9.63
3. YOS 11.86 ll. 29-38
4. F. Thureau-Dangin, Rituel et Amulettes Contra Labartu, RA 18
5. YOS 11.19 Early Incantations and Rituals
Lamaŝtu
עבודה זו מבקשת לבדוק תכולת מסמכים שומריים – ואכדיים – אחדים המדברים ב-Lamaŝtu, שֵׁדָה המזיקה ליולדת ותינוקה. היא שדה נקבית. היא שדה הממשיכה להתקיים במקורותינו בדמות "לילית".
המילה לילית אף היא מקורה אכדי. ענינה: לידה . lillidu= )ראה Lamaŝtu ב-(CAD . lillidu (fem. lillittu) s.; humans and flocks), 2. mature young (of animals); offspring s . of human being
בשומרית היא dim-me : גם השדה labaşu בשומרית היא dDIM. ME, נפש קרובה אליה : labaşu (lapaşu) s.; (a disease and a demon personifying it. dDIM. ME.
dimme
dimme [DEMON] wr. ddim3-me "demon" Akk. Lamaštu
)ePSD Sumerian Citation Form Index )
DIM ME גם שמה של שֵׁדָה בשם labaşu (CAD L עמוד 16). (dimme [DEMON]
(ePSD)
לדעת van Dijk (YOS 11.86) ייתכן שהיתדות du8-du-8 וכו' בטקסט זה אף הם פירושם
DIM-Me (?)
לפי Reallexicon, s. 439,, Lamaŝtu , בת Anu, Antu, בת Enlil, or Enki, האמונה בה נפוצה בכל המזרח התיכון : "der glaube an sie ist in ganz Vorderasien verbreitet" –. בדברו על קמע עם ראש האריה של L., (קיצור ל Lamaŝtu מעתה) הלקסיקון מציין:
, Die Herkunft der L.-Amulette ist ebenfalls häufig unbekannt. Soweit die Provenienz bestimmbar ist, zeigt sich eine weite Verbreitung dieser Artifacte, die fûr die Texte konstatierten Popularität der L. weit ûber das eigentliche Mesopotamien hinaus gut harmoniert. … Wir besitzen Stûcke aus dem nordsyrischen Raum (Karkamis, Sam'al), aus Byblos und Ugarit, wie auch aus dem ostlichen, elamischen Bereich (Susa).
להלן תמונת קמע נגד Lamaŝtu (Lamashtu-amulet):
לפי ההסבר המצורף לתמונת הקמע L. היא בת אנו. זה שמה הראשון: שמה האחר הוא "אחות אלי הרחוב. שם נוסף לה: הפגיון עורף הראשים. השם השביעי אבל הוא: היי מגורשת על ידי האלים הגדולים".
תמונת L על הקמע מתארת אותה עומדת על גב סוס, מיניקה חזירון, עם נחשים בכל אחת מידיה. תפקידה בחיים הוא להרוג תינוקות, להתגנב אל בית היולדת, וזאת בתקופה הקשה ביותר אשר לאם.
היא בת אנו, ראש הפנתיאון השומרי. הקמעות נועדו כחלק מעדיי האישה, – כמו זו שבתמונה – ואחרים נענדו על התינוק, להגנה עליו. אחרים נתלו על הקיר מאחורי העריסה.
תמונת L. הונחה בסירה קטנה יחד עם חפצי האישה כקרבן להסיח את דעתה של L. מהאם. הסירה הונחה על מי החידקל מהיר-השטף ונישאה למרחקים, כדי לתת מנוחה לבני האדם.
Lamaŝtu היא חלק ממשפחת שדים[2]: וכדרך הלשון והתפיסה האנושית, הטוב קרוב לרע. מעניין לציין כי lamassu (CAD L p. 60) היא protective spirit. כן גם lamassatu. goddess or (female) divine being (CAD L.P. 80) .
לא כן Lamaŝtu.
Lamaŝtu (lamassu) s.; 1. (a female demon), 2) ( a disease) .
Akkadian, Sumerian Dimme: in Mesopotamian religion, the most terrible of all female demons, daughter of the sky god Anu (Sumerian: An). A wicked female who slew children and drank the blood of men and ate their flesh, she had seven names and was often described in incantations as the “seven witches.” Lamashtu perpetrated a variety of evil deeds: she disturbed sleep and brought nightmares; she killed foliage and infested rivers and streams; she bound the muscles of men, caused pregnant women to miscarry, and brought disease and sickness. Lamashtu was often portrayed on amulets as a lion- or bird-headed female figure kneeling on an ass; she held a double-headed serpent in each hand and suckled a dog at her right breast and a pig or another dog at her left breast. (Real Lexicon, L.)
ב-Reallexicon[3] מצאנו את הטקסטים הבאים הקשורים ב- Lamaŝtu:
§ 2. Schriftliche Quellen.
§2a. Altere Texte und Vorläufer. α Sum. Texte gegen 1. (ausdrûckIich oder implizit) aus aB Zeit sind TIM 9,63 mit dem Teilduplikat OECT 5,55; MLSV 2.g–10; sowie_ YBC 5627 (= YOS II,86[4]; cf. Tonietti,[5] l.c. 309f.). Die zwei letztgenannten Texte enthalten offenbar auch Passagen in (verballhornter) elamischer Sprache.
הטקסטים הרלוונטיים בשומרית הם אם כן:
1. TIM 9,63 (Texte in Iraq Museums) (לוח 13-14 ) (ראה על טקסט זה: Tonietti, Or. 48. 301 ff (עותק חלקי של טקסט זה: OECT 5,55 (=Oxford Editions of Cuneiform Texts)
לדברי Tonietti, Or. 48. 301 ff. טקסט זה הוא Il primo esempio di incantesimo in lingua Sumerica – = זו הדוגמה הראשונה ללחש בשפה השומרית.
את TIM 9,63, Im 21180, לוחLIII ו-LIV פתחנו בעזרת Labat (1 2 ) sPSD
i. Tonietti, 3) ואמצעי עזר נוספים (כגון טקסטים מקבילים על פי Tonietti).
2. YOS 11.86 Akkadian incantation for a woman in labor (l1. 1-28); edited by van Dijk, Or 42 (1973): 502-07. Sumerian incantation probably against Lamastu (ll. 29ff (YBC 4603)
1) הטקסטים האכדיים[6]:
1. F. Thureau-Dangin, Rituel et Amulettes Contra Labartu, RA 18 ( p. 198
2. ) YOS 11.19 – XXII Plate
TIM 9,63 לוחLIII
הצד השני של הלוח TIM 9,63, הוא לוח LIV:
הפתיחה ופיתרון הטקסט ר"ב. (צרופה א)
TIM 9,63
Transliteration + signs according to Labat
The signs are given by their number in Labat, in superscript.
A sheet is enclosed with the signs and numbers etc.
The text A is taken from TIM.9 (Not from OECT V 55=B).
Vocabulary, explanations and translation added. Translation and possible remarks.
Lines numbered.
Abbreviations:
C.p=conjugational prefix
d. p. = dimensional prefix
dat. Dative
gen. genitive
1 He396 t[i]67-la85
He tila
He="be it"
Til=to live
תרגום: לחיים! ( 1
2 zi84- an13 na70hé143– [pa3450 zi84– ki461 a579 hé143 pa3450]
zi=life an=sky zi-an-na=zi-anak= חֵי שֶׁמַּיִם!
Hé=be it.
pa3 (La .): conjurer
Hé-pa3=exorcism, the practice of evicting demons: יחי המכשף, יחי מגרש השדים.
Zi ki-a =(ki-ak)חי הארץ
Exorcism=(from Greek – exorkizein – , and from Latin exorcismus, – to bind by oath), is the practice of evicting demons or other spiritual entities from a person or place believed to be possessed : a very ancient practice, extant still in the middle ages: part of treatment of madmen and done mostly to old women etc.
2) בחיי ארץ ושמים, יגורש השד!
3 zi84 den99–lil313– la2481 hé143-pa295 [zi84– dnin556– lil313–la2481 hé143-pa3450]
zi enlil-ak hé -pa3 , zi ninlil-ak hé -pa
pa3=pad, conjurer (Labat)
hé ="be it, be he" (ePSD)
בחיי אנליל, יחי הקוסם, בחיי נינליל , יגורש השד!
4 zi84 dasar44–lu2330–hi 396dumu144 eridu87 ? ki461ga319ke4313 hé143–pa3450
סמיכות כפולה –+k+k – life of Asarluhi son of Eridu eridu+
Eridu (Sumerian: Eridug; transliteration: Eridugki; cuneiform logogram: (literal signs: NUN.KI); from the Sumerian for "mighty place") is an ancient city in what is now Tell Abu Shahrain, in Iraq. Eridu was considered the earliest city in southern Mesopotamia, and has been argued to be the oldest city in the world with a founding date of perhaps ca. 5400 BCE. Located 12 km southwest of Ur, Eridu was the southernmost of a conglomeration of Sumerian cities that grew about temples, almost in sight of one another.(Vicipedia)
Asarluhi is the god of the magical power of words. He is the son of Enki
בחיי אשרלוהי בן ארידו – לחש
5 inim15-inim15-ma342 dDIM94. LU2330+GAM362 ME532
לחש נגד Lamaŝtu
6 hé143-dadag?–ge85 An13 dEn99 lil313 dEn99 ki461 d13Neri11417 ?–gal343
An, Enlil, Enki, Nerigal be pure (dadag)
dadag "(to be) bright; to clean" Akk. ebbu; ellu; namru (ePSD)
הסימן איננו בנמצא ב-Labat
7 an13-imin598-bi214 ki461 imin598-bi214 en99 imin598-bi214 du6441 imin598-bi214
an=sky imin=seven ki=earth du6=throne of gods en=lord bi= their
שִׁבְעָה [הֵם] רְקִיעֵיהֶם, שֶׁבַע הֵן אַרְצוֹתֵיהֶם, שִׁבְעָה הֵם אֵלֵיהֶם, שֶׁבַע בָּמוֹתֵיהֶם
הערה: שורות 6-7: נוסח השבעה קבוע
8 en99-na70 lu2330–ulu441 dumu144 dingir13-ra358-na70 na70 an13 –ga319– ti67-la85
enna=כל עוד lu-ulu=lulu=האנושות
Dumu dingir-ak בת האלים
אנושות של הבן של האלים
Na=dative suffix (Twice, for the two possessors, the son and the gods?)
Til=lives til+a a=affix to adjectives
כל עוד האנושות קיימת
9 u2 ba5– ra358-da335–ku236 e308-a ba5– ra358-da335na8 na8*
*Nonexistent in Labat. na8 according to Tonietti.
u2=bread ba-ra=to cut open or ba (c.p )– ra (dat.) –da (comitative, "with") ku2=eat =לפרוס לחם למאכל
da= "to stir into a liquid" a=water למזוג מים
e= ergative
na8 na8=?
According to Tonietti, Bara =means supposedly "must", "has to", or thereabouts, while "da" seems to her to mean negation.
Thus, the meaning of the sentence is: Bread it has not to eat, water it has not to drink
10 gis296 gu559-za586 ba5– ra358-da335 tuŝ536 gisna2431 ba5– ra358-da335– na2431
giŝ=determinative for wood. gu-za= throne, כיסא
tuŝ=sit down na2=to put to bed: also : bed
And truly, "da=stir" makes no sense with "bed" or "throne, nor does "bara=to cut open.
So – לא צריך לשבת או ללכת לישון במיטה
עלי לציין כי טקסטים בתרגומם של אחרים, וכן בממצאיי אינם מובנים.
11 gis296gu559-za586 ba5– ra358-da335 tuŝ536 u3455 de3172
u3=but de3=bring
barada= צריך
צריך להביא כסא ולשבת [לא]
12 gis296na2431 ba5– ra358-da335– na2431
[לא] צריך להביא מיטה ולשכב
אולי הכוונה שהשד לא צריך לאכול או לשתות או לישון: אין לו צרכים אנושיים, ועל כן הוא חופשי לפעול.
13 gis296 banŝur 41 a579 a579 a zu6 den99 lil313—la2481 –ka14 ŝu354 zu6ba5 ra321 bi172 in? tum4
banŝur=שולחן
a=locative
zu6=your
ŝu=hand
ba(c.p)-ra(dat.)-bi(c.p.)-in (c.p)- tum4
tum4=- Labat אין ב tum3=to bring
להביא שולחן לידיו של אנליל שלך
14 dDIM94.ME532 zi84an-13na– hé143–pa3450zi84-ki461– a579 hé143–pa3450
a=locative
zi an-ak=בחיים של השמים
למשתו, חֵיי שמים, יגורש, חיי הארץ, יגורש
15 zi84 dingir13-gal343– gal343-e308-ne172 hé143–pa3450
בחיי האלים הגדולים, יגורש
16 inim15-inim15-ma342 dDIM94.ME532
לחש נגד למשתו (לחש של לחש, לחש חזק)
17 dDIM94.ME532 mu61 dumu144 an13-na70
למשתו בן של אן An ak
18 dingir13 ŝeŝ-dingir`13– dumu144 sila12-ur[I 359 ki– ma342
ŝeŝ=אח sila12=רחוב
urim-ak
Uri=Akkad
אל אחי אל בן הרחוב של אור
19 AN13-BU371 bar-74-re86 ka14 [mu61– gal343]
ka14=1) mouth 2) exorcist gal=to be
Tonietti: את מי להכות, מי למעלה ??? (??)
20 dingir13 SI449––LA2481* -RA328 ŝu354 mu61–un536-bar74
*LA2481 – By Tonietti, but not in the text.
dingir13 SI449––LA2481* -RA328 – by Tonietti-dea, goddess
Dingir ŝilara – some goddess nobody as yet heard of???
Ŝu=hand bar = "to burn; to fire (pottery)" Akk. Napāhu
אלילת היד הבוערת (?)
21 muŝ103-ŝa353?a579–ge85 u3 [ma342 gub3206–ba5]
muŝ-ŝa-ge uma gub-ba
muŝ=zimu=appearance ŝa – not in the text. It exist only by Tonietti
ŝa353=? -ge ? šag = "inner body; heart; in, inside
e=ergative
Uma=triumph
Gub=stand
ba5 c. p.
ארשת פניו ולבו הם מביעי ניצחון
22 zi84 dingir13 An13 ki461–k[a]14-ke4313-ne172 hé143–pa3450
חי שמים וארץ שיגורש
23 ki461-muŝen78an13– na70-[ka14–da335 hé143-dal86-e308
ki=with Akk. itti
muŝen=ציפור
An.na=An-ak – של השמים
Ka=verbal element
Da= damušen "a bird"
Hé=-be it
Dal=fly
עם ציפור של שמים הציפור לו יעוף (ובעברית צחה עם ציפור השמים לו תחלוף)
PLATE LIV
24 su8206 a-ba5-ki461-ku3468-ga319 tur387 a –amaŝ293 nam79–mi24-in2449–gin206
su8=to be firm ba5=c.p. ki=place ku3=pure tur3=animal stall amaŝ=sheepfold nam=abstractive mi=dimensional prefix in=c.p gin=establish
[הרועים] מקימים מקום נקי ובטוח לדיר הצאן
25 uz3271-sag214- bi214 mu61-un312-lu537 uz3 m[áŝ74– tur387 a ?– bi214 mu61-un312-lu537
uz3 sag = משכוכית
Bi=ŝuati; ŝu זה bi=their
Uz máŝ tur= עדר máŝ=goat tur= animal stall
Lu=to be abundant
העזים המובילות [של הרועים] והעזים האחרות הן בשפע
26 sig2 539 uz3 giŝ-nu75-zu675 sig2 539-SAL554<AŜ>339GAR597 gis296-nu-zu
sig2=wool uz3=עז giŝ-nu-zu =without your wood sig2 uz3=צמר צאן SAL=Labat 554 =gene SILA=agnelle=רחלה
GAR=לְשַׁכֵּן without your wood ("virgine" = according to Tonietti)
27 gi4326 babbar381-bi214 zi84-da335 gub3206-bu371 u3455-me532–ni231-keŝ425
gi4=שחור babbar=white bi=their zid=right gubbu=left
me532–ni231-keŝ425???
להיות שחור או לבן, ימין או שמאל
28 ur575-gi6 427pu2511-sagB:15 -ga2233-na2431
ur575-gi6= black dog pu-sag=hollow, בור ga2=to place na2= to lie, לשכב
כלב שחור שוכב בבור
29 ur575- babbar381 pu511– sagB:15 -ga2233-na2431
כלב לבן שוכב בבור
30 za3-be2 ŝu354 u3455 mu61-e308-ti67
za3=shed ŝu=his עז. (?mu61-e308-ti67 ) על צדו (על ידו? ז. א. ע"י הכלב) תתפוס
31 d 13uttu* munuŝ*–ŝa6356 ga319 bur349 ŝu354 ma342 gal343
*uttu=utu=Shamas=the Sun-god ŝa6=good sag [GOOD] sag8; sag9; sag10; šeg10; sag12 "(to be) good, sweet, beautiful; goodness, good (thing)"
ŝa6 . ga = sag+a a=affix to adjectives
burŝuma- matriarche. gal-great
*munuŝ=woman. The sign not in Labat ( )(nor in our text).
Uttu, האישה הטובה, המטרונה הגדולה
32 um134-ma342 bur349-ŝu354– ma342 d13inanna103-ke4313
האם המטרונה אִינָנָה
33 zi84-da335 gub3206-bu371 u3455– mu61-e308-re86-ŝir575
zid=right
gub=left
u3 – mu –e –re-ŝir5 : משהו עם חוטים וטוויה (על פי נסיון להבין את האיטלקית של
Tonietti: filera. filare = spin
Uttu in Sumerian mythology is the goddess of weaving and clothing. She is both the child of Enki and Ninkur, and she bears seven new children/trees from Enki, the eighth being the Ti (Tree of "Life", associated with the "Rib").
34 i231-ab2420-ku3468-ga319 u3455 mu61 e308 TAG126 TAG126
i=שמן ab2–פָּרָה ku3=pure i-ab=שמן חזירים mu=c. p. e=erg.
TAG TAG= למרוח
שמן צח אמרח
הערה: אלה הוראות שיש לבצען בנלווה ללחש
35 nam79-ŝub68-eridu87 ki 461-ga319 u3455 mu61 e308 ŝum164
nam79-ŝub68=incantation eridukigak=of Eridu.
ŝum=give BUT ŝi=(same sign )=mu-e- ŝi =throw
שורה זו פותחת במין כותרת לכל החיבור או לקטע הבא להלן.
"זה לחש של ארידו". [מכאן הוראות למעשים שהלחש מתלווה עימם]: יש לזרוק [את הלחש על השדים]:
להלן פירוט השדים עליהם יש לזרוק ושנגדם הלחש מועיל:
.
36 d 13 udug577 hul456a579 la2481 hul456 d 13 gidim576 gal5 [la2481 hul456 ]
udug=utukku
hul=evil
gidim= (=etimmu= רוח של מת (
galla= a demon
The utukku were a type of spirit or demon that could be either benevolent or evil. In Akkadian mythology, they were referred to as utukki, were seven evil demons who were the offspring of Anu and Antu.
The evil utukku were called Edimmu or Ekimmu; the good utukku were called shedu.
The canon of exorcism of the evil UDUG is known as UDUG HUL
37 dDIM94.ME532 dDIM94.A579
כמו כן כמובן טוב הלחש נגד למשתו וחבר מרעיו:
38 ku2– hul456 igi449 hul 456 ka15 hul456 eme32 hul456
ku2 hul = טורף, זולל , אוכל ( מישהו שכנראה רוצה לטרוף אותך):
igi=עין ka= פה eme=לשון
[הלחש טוב נגד] ku2– hul , נגד עין רעה, נגד פה רע, לשון הרע
39 bar74-ŝe367 hé143 im399-ta139 gub 206
bar=out ŝe=terminative: קובע כיוון ומטרה: החוצה!!!
Hé-desiderative: הלוואי!
im=c. p.
ta=prefix, "from", hence
gub=לעמוד
החוצה! הלוואי ותעמוד בחוץ!
40 d 13 udug577 ŝa6356-ga319 d 13 lamma322– ŝa6356-ga319 hé143-im399-da-ŝu8 ŝu8* ge85-eŝ
*no ŝu8 in Labat
udug ŝag+a= good spirit
Lamma=goddess ŝag-a=good goddess a=affix to adjectives hé=desiderative im=c.p. da=comitative
šu šu2 =???? "to overwhelm"
Tonietti: avvicinar= to bring closer
האם נוכל לקרב את האלה הטובה?
41 zi84-an13-na70 hé143–pa3450zi84– ki 461– a579 hé143–pa3450
42 בחיי ארץ ושמים, יגורש השד!
42 zi84 d13 en99– lil313–la2481 hé143–pa3450zi84- d13nin556– lil313 -la2481 a579 hé143-pa295
בחיי אנליל, יחי הקוסם, בחיי נינליל , יגורש השד!
43 zi84 d13nin556-urta ur-sag kala- ga319 d en99– lil313– la2481 hé143–pa3450
בחיי נינורטה, הגבר החזק, של אנליל, יגורש השד!
44 zi84 d13nusku sukkal321–mah449 d13 en99– lil313—la2481 –ka15
חיי נושקו, הפקיד הגבוה הנאצל, של אנליל, לחש,
45 zi84 d13ninŝubur ka15-ba5 a579 –ni231 a[b]g[im] nu75-buru461-da 335 d13 hé143 -pa3450
בחיי נינשובור
46 zi84 hé143–pa3450
חיי הלחש.
רוב השורה מחוקה ואין טעם לנסות לעמוד על היתידות שאולי היו בה.47
47
טקסט שומרי נוסף בעניין Lamaŝtu מצאנו בYOS 11.86- .
הוא מהווה בעבודה זו צרופה מס' 2:
Yos 11.86 ll 29-38
Yos 11.86
Translation
הערה: קיצורים:
c.p.=conjugational prefix
Line 29 Ki in-dar zu2 zu2-kuŝuha-kam
Ki=earth
In=conjugational prefix
Dar= "to break up, crush, grind; to split, split up; to cut open.
. zu2= "tooth" Akk. Šinnu
kušu2; kušu2ku6 "crab or a snapping turtle"
CAD K p. 622" "kuŝu [is] an aquatic animal: The identification of the Kuŝu with a definite species is … difficult.
HA.IB "type of fish?" לדגים. Determinative הוא HA כנראה, .
kam3=to alter. MA-maybe: to become??
Line 30 ka i3-ba ka-ni ur-tur-ra-kam
Ka=mouth
I3-ba=? (i3–שמן )+(ba=(Labat: ŝu=his???) לא לענין. ePSD = i3-ba = "ration" Akk. Piššatu (CAD p 456: "cancellation": ???
Ka-ni=its mouth
Ur-tur-ra-kam= ur-tur-ak-am? UR=dog ( ur; ĝešur "dog)
Tur = tur; tu "(to be) small; to reduce, diminish; to subtract; (to be) young" Akk. şehērum, צעיר
"Her mouth of (=ak) a small dog
Line 31 i3-kur ga mu-un-da-gaz-a
i3= –שמן
Ga =bring
kur [BURN] wr. kur "to burn, light up" Akk. napāhu
Mu= c.p.
Mu-un=mu+n
N=third person singular animate affix
Da=comitative (i.e. "with)
gaz; gaz2; kaz8 "to kill, slaughter; to grind, grate; to beat; to thresh (grain); to execute
a=affix to adjectives??? Nominalizer, locative????
[The subject of these sentences, this creature] burned the oil he did bring, executed [the thing to be done] with] the oil [i. e. in accompaniment to incantations],
Line 32 ga-kur9 ga mu-un-da-gaz-a
Ga=bring
ga [MILK] wr. ga "milk; suckling
mu-un-da-gaz-a = as above (to kill??? Meaningless – to kill the milk??? Possible meaning: the creature executed the incantation-ritual pertaining to the milk
Line 33 umme-da lirum-kal-ga-bi
Van Dijk: "the nurses who opened widely" (*???)
umma [OLD WOMAN] wr. um-ma "old woman[7]
da=with
lirum =force
lirum; lirum3; lirum2; lirum6; lirum7; lirum8 "strength; force; (to be) strong, powerful, mighty, great; (to be) resistant, obstinate, combative, quarrelsome; a noble; (crook of the) arm; wrestler"
ga=milk / bring
kal ) Labat 322)= étre fort, dananu= להיות חזק
bi=their
= their milk
חסר פועל: אך ס"ה: המיניקות את חלבן בכוח
Line 34 gal-gal bi du8 –a
Gal-gal=all-all
bi=their
du8 "to bake; to spread out mud to make bricks; to caulk
a=water/strength
The aforementioned nurses all of them spread (? sprinkled?) water[8]
Line 35 zú mu-un-ku5-da du13-du13-bi du8–du-a
zu2 "tooth
mu=c.p. un=c.p.
ku5-da=kud=cut
zu2 mu-un-kud-da= cut with tooth (da=comitative)
zu2 du3 "to bite"
van Dijk: "she has bitten". (i.e. Lamaŝtu has bitten).
Line 36 dasarluhi
line 37 ni-mu mu-un-du7-du7
Asarluhi Enlil's "son . Asarluhi is the god of magic, of the magical power of words.
Nί-mu = ?
Mu (c. p.) –un (c. p.) -du7-du7
du7 "to square"
du7 "(to be) fitting, suitable" Akk. asāmu; naţû
du7-du7 "to whirl" Akk. Sarû
Van Dijk's remark ( presumably concerning this line?): " I am unable to read the sign before du7-du7-da (but where has he found "da" exactly…?) in line 38 (but du7-du7 exists in line 37 here and not 38): ubur, DIM-ME and x-egir are not impossible.
ubur; ubur2; u3-bur; u2-bi-ur "breast" ????
DIM-ME=Lamaŝtu
eĝir; eĝir5(LUM); egir4; eĝir6(MURGU2) "back, rear; after; estate, inheritence" Akk. Arkatu (????)
כל הקטע איננו מסתכם לכדי מובן אחיד כלשהו לא בפרטיו ולא בכלליו.
Line 38 á-ság gurus ba-te gaba-zu zi-bara-ab
Van Dijk: "evil Asakku, who approached the young lad. Away with your breast from here!
a2-sag3 "a demon; a disease. Akk. asakku
ba (c.p.)-te (=Labat: approach)
ĝuruš ="young adult male; able-bodied male worker; semi-free male worker"
gaba = "breast, chest; frontier"
Zu=your
Zi-ba-ra-ab
Zi = "to cut, remove; to erase"
ba (c.p.)
ra=dative (for the young lad)
b-inanimate personal suffix
מענין שבהרכב פעלי זה הפועל המקורי(root) עומד בתחילת ההרכב.
סיכום: הטקסט של לחש זה נגד Lamaŝtu איננו מובן לנו ביותר. קוראי הטקסט ניחשו, אמנם, כי הוא נגד שד זה, אך הדברים רק משתמעים ( וון דיק חיפש ומצא לכך סימוכין בקטע לא ברור בטקסט, ראה לעיל). די מפריע שנושאי המשפטים/השורות מתחלפים: מי פרץ בפיו את האדמה (?)? כָּרִישׁ בַּיָּם? איזה דימוי לפי כריש הוא זה? כמו של כלב קטן? ( "קטן" מפחית את האימה שבדבר). לאיזו מין תכונה של Lamaŝtu הכוונה בציון קשרי שד זה עם שמנים שהיא "נושאת"? הורגת? לא ברור. מה מעשי האומנת? מה היא פתחה? ואמנם, מקומה כאן ראוי, יחד עם חֶלְבָּהּ, שהרי השד תוקף תינוקות! מה בין חלב האומנת לחלב שֶׁלַמַשְׁתוּ נושאת, או הורגת?? וכו' וכו '- ומה עושים בדיוק כאן Asarluhi + Asakku?[9]
עולה על הדעת כי מי שאיננו מצוי בחומר ראוי שיפתח טקסטים רבים מסוג זה כדי להתקרב לפתרון טקסט פחות ברור, כמו זה שביקשנו כאן לפתוח.
למען המידה הטובה, ולמען להרחיב את היכרותנו עם lamaŝtu, YOS, פתחנו 2 טקסטים – אכדיים – נוספים.
1) הטקסטים האכדיים:
F. Thureau-Dangin, Rituel et Amulettes Contra Labartu, RA 18 p. 198
Transliteration and translation
1) dDIM-ME dumu dA-nim
Translation: Lamaŝtu, daughter of ANU
Remark: daughter=dumu munuŝ: cuneiform sign for "munuŝ not found
2) ŝumŝa ŝa iŝten ŝanu u hat ilani ŝa sila meŝ
Her name ["ŝa added in order to make reading easier by Akkad scribes) "iŝten". Her second name "sister", hat, אחות of the gods of SILA=suqati=שוק, street. Street-suk (narrow,' Hung. szûk), because like in Jerusalem (and elsewhere) marketplaces were erected in narrow streets. So her second name is "goddess of [narrow] streets": קרי: האלה הזונה.
3) Ŝalŝu ŝu GIR ŝa sag da u had (?) tu.u
Thirdly, (ŝu – like ŝa" above; line 2, word-compliment) [she is] the sword [which is] the panic of heads [no sisters here].
GIR=qaqadu. Qaqadam, acc.
Ŝalŝu ŝu qaqadam ("-da"' see above, compliment to ease reading, repetition of last syllable for sake of identification of the word preceding) hattu (=feared)
שלישית, היא החרב (החדה…) פחד ראשים.
4) Ribu ארבעה, רביעית), ), ŝa iŝatú inappahu
רביעית, היא נופחת אש (יורקת אש).
5) Hamŝu ŝu ilum ŝa panǔŝa ŝagşu
חמישית, היא אל אשר פניה … מפחידים? Şu= meaning unknown (CAD ş 237)
6) Ŝiŝ ŝu paqid qati liqat irnina
ששית, מה שהופקד בידיי ( כל רכושי?) שתיקח (precative "li") אִינָנָה
7) Ŝibu niŝ ilǡni meŝ gal meŝ lu tamat
שביעית, בחיי האלים הגדולים (צורת שבועה, "by God!!X, ZI DINGIR ) + precative, lu tamat= – הלוואי שתמות!!! )CAD 445
ZI DINGIR=niŝ ilǡni
8) KI muŝen AN-e lu taparriŝ
Itti muŝen ŝame-e lu taparriŝ
עם עוף השמים לו תִּפְרֹשׁ (=תלך לה, תִּפְרֹשׂ כְּנָפַיִם)
Parasum G Durative (=action that has not yet taken place: Huenegard) 2nd sing. Precative. CAD P 195
EN. Ŝiptu
סיכום: משורות אלה נגד לָמָשְׁתוּ רואים כי היותה בת אנו מודגשת בכל התייחסות אליה: היותה בת אנו מגדילה את הפחד והכבוד. היא מדומה ליצור חוצות, כמו בימינו יושבי קרנות שיכולים להטריד עוברים ושבים בחוצות העיר, ברחובות, שהוא בעיניהם שטח הפקר. הם נופחי אש ומשטיני שטנה.
הערות לשוניות:
בטויי השבועה "חי אלהים! הלוואי שתמות! הם נחלת המזרח הקדום, ועתיקים. בכלל, בשבועה זו השפה נראית עממית, וכולה נראית מורכבת מביטויים נפוצים ומקובלים, לא שפה מושכלת וגבוהה. לו מצאנו בכל שורה את צורת הביטוי המקורי – היינו רואים זאת ביתר שאת ( כמו לגבי שורה 7, למשל).
Ina Na (Sumerian DINA NA; Akkadian DINANA ) is the Sumerian goddess of sexual love, fertility, and warfare. Alternative Sumerian names include Innin, Ennin, Ninnin, Ninni, Ninanna, Ninnar, Innina, Ennina, Irnina, Innini, Nana and Nin, commonly derived from an earlier Nin-ana "lady of the sky", although Gelb (1960) presented the suggestion that the oldest form is Innin (DINNIN) and that Ninni, Nin-anna and Irnina are independent goddesses in origin. Her Akkadian counterpart is Ishtar .
Inanna/Ishtar depicted on the "Ishtar vase", Larsa, early 2. millennium BCE, Louvre AO 6501 (Inanna (=Ir nina in our text), line 6)
YOS 11.19 – XXII Plate
הערות והסברים
א) מספרים בכתב עלי – על פי Labat – בשורות ממוספרות. המספרים ליד האות בכתב תחתי – מס' הסימן ע"פ Labat
ב) השורה אחרי זה: Transliteration
ג) תרגום והערות
Transliteration
1) Ez3 128 . ze184 et334 bi214 ŝa353 at105
Ezzet biŝat
CAD E 446 ezzu = fierce, angry : ezzetu: fury. Genitive?
Biŝat=ביש, CAD B 288, evil
היא רעת לב, מלאת חמת זעם,
2) Mu 61 ut381 ta 86 ad105 ri85 ra328 at 105 I142 (la-at]
Muttadrirat ilat
Darǡru=move about freely
Muttadrirat= Ŝ Active Participle fem. (=mutadriratum). Participle=adjective
Ilat=goddess
She is a freely-moving- about goddess
היא אלה הנעה באשר היא רוצה,
3) ú318 ul 441 a579 sa 586 a579 ad 105 ú318 ra 328 ak 97 ka4 62 aŝ?
ul asat urakkas
asu (fem: asatu): physician (CAD A 2 364)
rakāsu , rukussu (D 3rd Sing. Common Durative): to bind
לא רופא בכל זאת הוא חובש
4) ú318 ul 441 ŝa206 ab128 sa 586 at105 ú318 ka60 ap128 pa ar451 ir232 ra328 am 170
ul ŝabŝat ukappar ŝeram
ul= negation
ŝabsat= male midwife(???!)
ukappar=kuppuru=kaparu=wipe off ukappar=D 3rd sing. M+f durative (=present)
ŝeram=ŝerrum=baby (CAD ŝ2 317
לא מיילד (?) ובכל זאת הוא מנגב את התינוק [אחר הלידה]
5) wa383 ra328 ah331 e308 ri86 a579 tim94 im399 ta86 na70 an nu75
warah eriatim imtanannu
warah= month, ירח
manû = to count
imtanannu= 3rd pn. Sing. Gtn Perfect
eriatim=erītu. ("t"-fem. Genitive plural) a pregnant woman
מונה את חדשי [ההיריון] של האישה הרה
6) ba5 ba5 am170 ŝa353 wa383 li 59 tim94 sa104 an13da335 a[k]97 pa295 ri ? 86 ka62 at105
babam ŝa walitim sandak parikat
babam-acc., the door, ) את הדלת ŝa walitim=שֶׁל הַוָּלָד wālidu: begetter, progenitor, biological parent ( woman in labor)
parāku= to lie across , to obstruct , to be placed across , to block (gate …)
pariktu =a blockage , a barrier , a blockade
sandak =santakku=always, forever (CAD S 173)
תמיד חוסם את פתח השער של האם (=מקשה על הלידה)
7) ki461 ib 135 sa3586 at105 maŝ74 anŝe208 ir 232 te 4né221di457
kibŝat MAŜ. ANŜE (bulim) irtenedi
kibsu=track
bȗlu-cattle, CAD B 331
mašanše = maš2-anše; maš-anše "animals, livestock" Akk. Būlu
rĕdu=to drive animals CAD R 256 irtenedi=irteneddi= 3rd sing common durative Gtn
היא הולכת ( " "רודה ", *rĕdu=to drive animals ) בעקבות הצאן
* בראשית א כו: וַיֹּאמֶר אֱלֹהִים נַעֲשֶׂה אָדָם בְּצַלְמֵנוּ כִּדְמוּתֵנוּ *וְיִרְדּוּ* בִדְגַת הַיָּם וּבְעוֹף הַשָּׁמַיִם וּבַבְּהֵמָה וּבְכָל הָאָרֶץ וּבְכָל הָרֶמֶשׂ הָרֹמֵשׂ עַל הָאָרץ.
8) I142 na70 uz372 zi84im399 ŝa353 li59 li59 im399 I142 hi396 a579 ar451 ma342 tam381
Ina uzzim ŝa lilim ihiar matam
Ina uzzim =with fierceness
uzzu= anger , wrath , zeal
lillu=a fool , a moron , an idiot , a boob , a booby , a dunce , a dummy
Matam= land ( acc.)
Ihiar=??
בחמת זעם של משוגע צופה היא בארץ
9)
I142 şa586 ab`128 ba5 at105 et 334 lam435 I142 na70 ŝu354 (? ) li59 im399
Işabat eţlam ina ŝulim
Şabatum= כמו בצבת –תופס
Eţlam=eṭlu=young man , bachelor
šūlû = garrison troops
תופס אדם צעיר בשרותו הצבאי
10)
KI469 SIKIL 564 I142 na70 me532 lu537 li59 im
3
99
KI SIKIL (ardatam) ina melulim
Melulim=melulu = to play (CAD M2 16) melulim: Gen.
Ardatu= young girl 242 CAD A 2
[תופס את] הנערות בריקודן
11) şe147 eh???398 ra328 am170 I142 na70 bu371 ud381 ta139 ri86 tim 94
şéheram ina bud taritim
şéheram= צעיר, acc.
būdu =shoulder
tarîtȗ=nurse
את הצעיר (תינוק) מזרועות המינקת
12) I142 mu61 ra328 ŝi147 ma342 I142 la55? an13 ki46 la55 al298 la55 an13
Imura-ŝi – ma ilan kilallan
Imura – from amāru = to see (CAD A 2 3rd fem. Pl. preterite) they ( the twin-gods) see her
ŝi=אוֹתָהּ
Ilan=masc. twin-gods (Dual form)
Kilallan =both' pair, CAD K 373
Ma= conjunctive: (Huenegard: connective, emphatic article (Caplice)
זוג האלים רואים אותה
13)
u 18 ŝe367 şi147 a579 ŝi449 a579 pa295 ni2
31
uŝeşia-ŝi apani
ŝi=אוֹתָהּ
Uŝeşia=waşu=יוצא: : Ŝ preterite 3rd
Ŝ verbs are usually causatives of their G counterparts (Huenegard).
Uŝeşia= feminines (the ilan, twin gods? Goddesses?) ) made her go out
apāniš = through the window
CAD A 2 166
גורמים לה לצאת מבעד לחלון
14) u318 ŝa353 ah331 li59 pa295 aŝ1 ŝi147ab128 er232 ri86 nim?431 remark: ab – by Van Dijk: şe
uŝahlipaŝŝi şerinim
uŝahlipaŝŝi=uŝahlipa + ŝi (אותה)
uŝahlipa= Ŝ (causative) 3rd pl. fem. Preterite
halǡpu= to slip through' CAD H 35: b): said of the Lamaŝtu – demon: …she has slipped
in through the door socket and is about to kill the baby".
şerinim şerru (CAD ş 153) = door pivot, ציר הדלת דרכו השדים אוהבים להיכנס לבתים
לחלוף מבעד לציר הדלת
15) ir232 ku536 su7 ni231 iŝ212 ŝi147 i142 na70
irkuŝuniŝ-ŝi ina…
ŝi=אוֹתָהּ
irkuŝuniŝ-ŝi =irkuŝunim-ŝi
irkuŝunim=irkuŝu + nim
rakaŝu= קשר, יקשרו אותה (סיכול אותיות במעבר בין השפות) (CAD R 121)
יקשרו אותה ב…
16) Ŝa?? Ba??al??ta?? – too broken to stitched together – שבור מדי מכדי לאחות.
17) "Line 17 should be restored as: [inim]-inim-ma-DDIM-ME-kam" = ŝiptu of
Lamaŝtu. (Van Dijk).
סיכומים:
לא נחזור ולא נסכם מחדש את דמות למשתו כפי שזו עולה מהטקסטים השונים – בתוספת טקסטים אליהם nפנה ון דיק בסוף 11.19
סיכומים טכניים:
1) אין לבט מביא את כל צורות היתדות הקיימות בטקסטים השונים.
2) אין לבט מביא את כל ערכי היתדות.
3) ePSD הוא מלון חלקי מאד. ערכי מלים רבים שבלבט אינם מופיעים במילון זה, וראוי היה
ביבליוגרפיה |
1. CAD= Chicago Assyrian Dictionary
2. ePSD Sumerian Citation Form Index )
3. F. Thureau-Dangin, Rituel et Amulettes Contra Labartu, RA 18
4. Myhrman, D.W., Die Labartu-Texte, ZA 16
5. Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archaeologie / herausgegeben von Erich Ebeling und Bruno Meissner (Berlin : W. de Gruyter, 1928-2001 )
6. TIM 9 (+Texts in Iraq Museum
7. Tonietti, Maria Victoria, "Un incantisemo sumerico contra Lamaŝtu", Or. 48. 301ff.
8. YOS (Yale Oriental Series) 11.19 Early Incantations and Rituals
[1] Name of Dimme (Lamashtu) in Babylonian cuneiform
[2] כל עם ואוצר המלים שלו. נושאים עליהם בעלי הלשון שמים דגש מיוחד מופיעים בשפה ברבוי מלים ( כגון השלג בשפת האסקימוסים, ה-inuit language: העברים הרבו במינוחי זבחים ( עוֹלָה, אִשֶּׁה, זֶבַח, קָרְבָּן, ועוד): השומרים הרבו במלים שמשמען דימונים: Lamaŝtu, Labartu, Lamassu, Labaşu, Hallulaja, udukku, ועוד.
[3] Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archaeologie / herausgegeben von Erich Ebeling und Bruno Meissner
[4] מודפס: 87: נציין מקרים כאלה בסימן corr.; דהיינו תוקן בידי כותב שורות אלה (צ"ל 86)
[5] Tonietti, Or. 48. 301 ff.
[6] למען המידה הטובה, וכדי להרחיב את היכרותנו עם L. הוספנו טקסטים גם באכדית.
[7] אבל אולי הכוונה ל-ummu, hitze=, המוזכר בטקסטים יחד עם labaşu or labartu: ו- labartu הוא רק אופן קריאה חילופית ל-lamaŝtu )ראה Myhrman, עמ' 146)? במקרה זה זו lamaŝtu המיניקה את התינוק בכוח.
[8] אבל אין כל משמעות למיניקות המפזרות מים. המיניקות הן אולי lamaŝtu (ראה הערה קודמת,) בעוד על המים חל הכתוב אצל Myhrman, עמ' 14. Myhrman כותב על פי JENSEN כי "Das Ideogram fûr Wasser …kŏnnte auch kaltes Fieber, Schûttelfrost (=shivers) bezeichnen.
-
[9] [Labartu] wird zusammen mit utukku, alu, ekimmu, gallu, ilu limnu, rabişu, labaşu, ardat ili, namtaru , lilitu, asakku marşu genannt (D. W. Myhrman, Die Labartu-texte. Seite 146
למשה
הסונט כתוב מאד יפה ומצליח להעביר את תחושת התסכול והכאב.
ובקשר לעבודה הסמינריונית: אני חושב שאם היית נותן לנו תמצית של הדברים,ללא האפרט המדעי. היה קל יותר לעקוב אחר מהלך העניינים.
שבת שלום
גיורא
גיורא,
תודה על דבריך – ראשית, על הסונט: בינתים צירפתי תמונה לטקסט, לא שמסביר משהו, אך עדיף: ולגבי דבריך בנדון, עיקר עבודה זו היתה, מלבד הכרת הדמות המיתולוגית השומרית-אכדית הזו, פתיחת הלשונות, שאמנם אפשר לוותר עליהן בקריאה. כל העיקר נאמר בפתיחת המאמר, תיאור יחסית קצר של הדמות (האימתנית), תשקופת הפחדים ( המוצדקים, בדרך כלל) של האישה.