בננות - בלוגים / / עוד על שדי שחת – אויבי אמהות ותינוקות ( בוההה!)
בוסתן הפירות
  • משה גנן

    נולדתי בבודפסט. השואה עברה עלי בגיטו. הוריי נספו במחנות. עליתי ארצה במסגרת עליית הנוער. הגעתי לקיבוץ חפצי בה בעמק יזרעאל. עם חברת הנוער עימה עליתי התגייסנו לפלמ"ח. אחרי הצבא עליתי לירושלים ללמוד. הייתי מורה. למדתי באוניברסיטה. תואריי: מ. א. בספרות עברית, ספרות כללית ובספרות גרמנית – שלש ספרויות שאחר 3X3=9 שנות לימוד אינני יודע בהם כדבעי, לצערי. באוניברסיטה מלמדים על, ולא את, הספרות. אני אלמן, עם שני ילדים, אחר הצבא, תלמידי אוניברסיטאות שונות, הבן בירושלים, הבת בבאר שבע. אני מפרסם שירים, סיפורים, מסות, ביקורות, תרגומים משומרית, מגרמנית מאנגלית ומהונגרית ( רק מה שמוצא חן בעיני ומתחשק לי לתרגם): לאחרונה גליתי את האפשרויות הנרחבות שבפרסום קיברנטי. דוא"ל: ganan1@bezeqint.net

עוד על שדי שחת – אויבי אמהות ותינוקות ( בוההה!)

 

 

 

לתיאבון.
בזה עסקתי לאחרונה – לכן לא באו שירים כל כך ( מלבד מכתב לעורכת  כתב-עת ששכחה ששלחתי לה משהו). 

אבל בוודאי  עצם העבודה תעניין אתכם. – ואם לא – השיר…(?)

סונט הישארות הכאב

 

כָּל זֶה רַק עִנְיָן שֶׁל תְּשׂוּמֶת לֵב

תּוֹלִים אָנוּ עַצְמֵנוּ בָּאִילָן   קָטָן

 לִקְטֹף בּוֹ פְּרִי, וְלִבֵּנוּ רָן.

 

אֲבָל אֵיפֹה? מִזְּמַן נָשַׁר

מֵאַיִן הָעֵץ,  הַבַּד לֹא שָׁר

וּבְמִקְרֶה זֶה – הֵן מָה נִשְׁאַר?

הַכְּפוֹר, לֹא אוֹר,  – רַק הַלֵּב הַקַּר.

 

וְהַהַרְגָּשָׁה: הַכֹּל עָקַר.

 אַךְ אֶפְשָׁר כִּי הָעִקָּר

לֹא לְפַרְסֵם,   או  עוֹד מַכָּר

 

שֶׁיִּקֶר, יִקְרָא, יֹאמַר – לֹא זָר,

וְאַף אִם לֹא יְסֻלָּא בְּזֵר,
 הֵן לֹא יֹאבַד,  כִּי יִשָּׁמֵר.

אז לכתוב שיר קצר כזה  ממנו-ובו הוא הרבה יותר קל ויותר מתגמל מאשר לעסוק בעבודה רבתית כר"ב. (עבדתי עליה כשבועיים-שלשה, לפחות).
לכן צירפתי גם את השיר הקליל הזה לפוסט – כפיצוי לאלה שאין הם אוהבים להשקיע מעבר למידה.

 

 

 על  Lamaŝtu

עבודה מסכמת  לקורס  על שומרית

מוגש לפרופ' וייין הורוביץ

על ידי משה גנן

 

002596435

 

2010

 


 

תוכן ענינים:

 

1.                  על Lamaŝtu  בכלל

2.                  TIM 9.63

3.                  YOS 11.86 ll. 29-38

4.                  F. Thureau-Dangin, Rituel et Amulettes Contra Labartu, RA 18    

5.                  YOS 11.19   Early Incantations and Rituals

 

[1]

 


 

Lamaŝtu

 

עבודה זו מבקשת לבדוק  תכולת מסמכים שומריים – ואכדיים – אחדים המדברים ב-Lamaŝtu, שֵׁדָה המזיקה ליולדת ותינוקה. היא שדה נקבית.  היא  שדה הממשיכה להתקיים   במקורותינו בדמות "לילית".

המילה לילית אף היא מקורה אכדי. ענינה: לידה  . lillidu=     )ראה  Lamaŝtu ב-(CAD .  lillidu (fem. lillittu) s.; humans and flocks), 2. mature young (of animals); offspring s . of human being

בשומרית היא dim-me : גם השדה labaşu בשומרית היא  dDIM. ME,  נפש קרובה אליה : labaşu (lapaşu) s.; (a disease and a demon personifying it. dDIM. ME.

dimme
dimme [DEMON] wr. ddim3-me "demon" Akk. Lamaštu

)ePSD Sumerian Citation Form Index )

 DIM ME גם שמה של שֵׁדָה  בשם labaşu (CAD  L  עמוד 16). (dimme [DEMON]

 

  

 [1]

ddim3-me

 (ePSD)

לדעת van Dijk (YOS 11.86) ייתכן שהיתדות  du8-du-8  וכו' בטקסט זה אף הם פירושם

 DIM-Me (?)

לפי Reallexicon, s. 439,,  Lamaŝtu , בת   Anu, Antu,   בת Enlil, or Enki,   האמונה בה נפוצה בכל המזרח התיכון : "der glaube an sie ist in ganz Vorderasien verbreitet" –.  בדברו על קמע עם ראש האריה של  L., (קיצור ל Lamaŝtu מעתה)   הלקסיקון מציין:

, Die Herkunft der L.-Amulette ist eben­falls häufig unbekannt. Soweit die Pro­venienz bestimmbar ist, zeigt sich eine weite Verbreitung dieser Artifacte, die fûr die Texte konstatierten Popu­larität der L. weit ûber das eigentliche Me­sopotamien hinaus gut harmoniert.  … Wir besitzen Stûcke aus dem nordsyrischen Raum  (Karkamis, Sam'al), aus Byblos und Ugarit, wie auch aus dem ostlichen, elamischen Bereich (Susa).

 להלן תמונת קמע נגד  Lamaŝtu  (Lamashtu-amulet):

 

 

לפי ההסבר המצורף לתמונת הקמע  L. היא בת אנו. זה שמה הראשון: שמה האחר הוא "אחות  אלי הרחוב. שם נוסף לה: הפגיון  עורף הראשים.  השם השביעי אבל הוא:  היי מגורשת  על ידי האלים הגדולים".

 תמונת L על הקמע מתארת אותה עומדת על גב סוס, מיניקה חזירון, עם נחשים בכל אחת מידיה. תפקידה בחיים הוא להרוג תינוקות, להתגנב אל בית היולדת, וזאת   בתקופה הקשה ביותר אשר לאם.

היא בת אנו, ראש הפנתיאון השומרי.  הקמעות  נועדו כחלק מעדיי האישה, – כמו זו שבתמונה –  ואחרים  נענדו על התינוק, להגנה עליו.  אחרים נתלו על הקיר מאחורי העריסה.

 תמונת L. הונחה בסירה  קטנה יחד עם חפצי האישה  כקרבן להסיח את דעתה של L.  מהאם.   הסירה  הונחה על מי החידקל מהיר-השטף ונישאה למרחקים,   כדי לתת מנוחה לבני האדם.

 

Lamaŝtu   היא חלק ממשפחת שדים[2]: וכדרך הלשון והתפיסה האנושית, הטוב קרוב לרע.  מעניין לציין כי lamassu  (CAD L p. 60) היא   protective spirit. כן גם lamassatu. goddess or (female) divine being (CAD L.P. 80)  .

 לא כן Lamaŝtu.

Lamaŝtu (lamassu) s.; 1. (a female demon), 2) ( a disease) .

Akkadian, Sumerian Dimme: in Mesopotamian religion, the most terrible of all female demons, daughter of the sky god Anu (Sumerian: An). A wicked female who slew children and drank the blood of men and ate their flesh, she had seven names and was often described in incantations as the “seven witches.” Lamashtu perpetrated a variety of evil deeds: she disturbed sleep and brought nightmares; she killed foliage and infested rivers and streams; she bound the muscles of men, caused pregnant women to miscarry, and brought disease and sickness. Lamashtu was often portrayed on amulets as a lion- or bird-headed female figure kneeling on an ass; she held a double-headed serpent in each hand and suckled a dog at her right breast and a pig or another dog at her left breast. (Real Lexicon, L.)

 

ב-Reallexicon[3] מצאנו את הטקסטים הבאים הקשורים ב- Lamaŝtu:

 

§ 2. Schriftliche Quellen.

§2a. Altere Texte und Vorläufer. α Sum. Texte gegen 1. (ausdrûckIich oder impli­zit) aus  aB Zeit sind TIM 9,63 mit dem Teilduplikat OECT 5,55; MLSV 2.g–10; sowie_ YBC 5627 (= YOS II,86[4]; cf. Tonietti,[5] l.c. 309f.). Die zwei letztgenannten Texte enthalten offenbar auch Passagen in (verballhornter) elamischer Sprache.

 

הטקסטים הרלוונטיים  בשומרית הם אם כן:

1.                  TIM 9,63 (Texte in Iraq Museums) (לוח 13-14 )   (ראה על טקסט זה: Tonietti, Or. 48. 301 ff   (עותק חלקי של טקסט זה: OECT 5,55 (=Oxford Editions of Cuneiform Texts)

לדברי  Tonietti, Or. 48. 301 ff.  טקסט זה הוא  Il primo esempio di incantesimo in lingua Sumerica –  =  זו הדוגמה הראשונה  ללחש   בשפה השומרית.  

 

את  TIM 9,63, Im 21180,   לוחLIII  ו-LIV פתחנו בעזרת Labat (1     2  )   sPSD

i.                        Tonietti, 3)   ואמצעי עזר נוספים (כגון טקסטים מקבילים על פי Tonietti).

 

2.                  YOS 11.86 Akkadian incantation for a woman in labor (l1. 1-28);  edited by van Dijk, Or 42 (1973): 502-07. Sumerian incantation probably against Lamastu (ll. 29ff  (YBC 4603)   

 

1)                   הטקסטים האכדיים[6]:

 

1.                  F. Thureau-Dangin, Rituel et Amulettes Contra Labartu, RA 18  (    p. 198

2.                  )  YOS 11.19 –   XXII  Plate

 


 

TIM 9,63   לוחLIII  


 

 הצד השני של הלוח TIM 9,63, הוא    לוח LIV:

 

 

הפתיחה ופיתרון הטקסט ר"ב.  (צרופה א)

 


TIM 9,63

 

Transliteration + signs according to Labat

The signs are given by their number in Labat, in superscript.

A sheet is enclosed with the signs and numbers etc.

The text A is taken from TIM.9 (Not from OECT V 55=B).

Vocabulary, explanations and translation added. Translation and possible remarks.

Lines numbered.

 

Abbreviations:

 C.p=conjugational prefix

d. p. = dimensional prefix

dat. Dative

gen. genitive

 

1                    He396 t[i]67-la85

He tila

He="be it"

Til=to live

תרגום: לחיים! ( 1

 

2                    zi84- an13 na70143– [pa3450 zi84– ki461 a579143 pa3450]

zi=life    an=sky  zi-an-na=zi-anak= חֵי שֶׁמַּיִם!

Hé=be it.

pa3  (La .): conjurer

 Hé-pa3=exorcism, the practice of evicting demons: יחי המכשף, יחי מגרש השדים.

 

Zi ki-a =(ki-ak)חי הארץ

Exorcism=(from Greek – exorkizein – , and from Latin exorcismus, – to bind by oath), is the practice of evicting demons or other spiritual entities  from a person or place believed to be possessed : a very ancient practice, extant still in the middle ages: part of treatment of madmen and done mostly to old women etc.

2)                  בחיי ארץ ושמים, יגורש השד!

 

3                    zi84 den99lil313 la2481143-pa295 [zi84 dnin556 lil313la2481143-pa3450]

zi  enlil-ak     -pa3 , zi ninlil-ak      -pa

 pa3=pad, conjurer (Labat)

  ="be it, be he" (ePSD)
בחיי אנליל, יחי הקוסם, בחיי נינליל ,  יגורש השד!

 

4                    zi84 dasar44lu2330hi 396dumu144  eridu87 ? ki461ga319ke4313143–pa3450

סמיכות כפולה –+k+k – life of Asarluhi son of Eridu eridu+

Eridu (Sumerian: Eridug; transliteration: Eridugki; cuneiform logogram:   (literal signs: NUN.KI); from the Sumerian for "mighty place") is an ancient city in what is now Tell Abu Shahrain, in Iraq. Eridu was considered the earliest city in southern Mesopotamia, and has been argued to be the oldest city in the world   with a founding date of perhaps ca. 5400 BCE. Located 12 km southwest of Ur, Eridu was the southernmost of a conglomeration of Sumerian cities that grew about temples, almost in sight of one another.(Vicipedia)

 Asarluhi is the god of the magical power of words. He is the son of Enki

בחיי אשרלוהי בן ארידו  – לחש

 

5                    inim15-inim15-ma342 dDIM94. LU2330+GAM362  ME532

לחש נגד  Lamaŝtu

 

6                    143-dadag?ge85 An13 dEn99 lil313 dEn99 ki461 d13Neri11417 ?gal343

  An, Enlil, Enki,   Nerigal be pure (dadag)

 
dadag   "(to be) bright; to clean" Akk. 
ebbu; ellu; namru (ePSD)

הסימן איננו בנמצא ב-Labat

 

7                    an13-imin598-bi214 ki461 imin598-bi214 en99 imin598-bi214 du6441 imin598-bi214

an=sky   imin=seven  ki=earth du6=throne of gods  en=lord  bi= their

 

שִׁבְעָה [הֵם] רְקִיעֵיהֶם, שֶׁבַע הֵן  אַרְצוֹתֵיהֶם, שִׁבְעָה הֵם  אֵלֵיהֶם, שֶׁבַע בָּמוֹתֵיהֶם  

הערה: שורות 6-7: נוסח השבעה קבוע

 

8                    en99-na70 lu2330ulu441 dumu144 dingir13-ra358-na70 na70 an13 –ga319– ti67-la85

enna=כל עוד  lu-ulu=lulu=האנושות

Dumu dingir-ak בת האלים

אנושות של הבן של האלים

Na=dative suffix (Twice, for the two possessors, the son and the gods?)

Til=lives  til+a a=affix to adjectives

כל עוד האנושות קיימת

 

9                    u2 ba5– ra358-da335–ku236  e308-a    ba5– ra358-da335na8 na8*

   *Nonexistent in Labat. na8 according to Tonietti.

u2=bread        ba-ra=to cut open   or  ba (c.p )– ra (dat.)  –da (comitative, "with") ku2=eat  =לפרוס לחם למאכל

da= "to stir into a liquid" a=water  למזוג מים

 e= ergative

na8 na8=?

According to Tonietti, Bara =means supposedly "must", "has to", or thereabouts, while "da" seems to her to mean negation.

Thus, the meaning of the sentence is: Bread it has not to eat, water it has not to drink

 

10                gis296 gu559-za586  ba5– ra358-da335 tuŝ536 gisna2431 ba5– ra358-da335– na2431

giŝ=determinative for wood.    gu-za= throne, כיסא

tuŝ=sit down   na2=to put to bed: also : bed

And truly, "da=stir" makes no sense with "bed" or "throne, nor does "bara=to cut open.

So     – לא צריך לשבת או ללכת לישון במיטה

 עלי לציין כי טקסטים בתרגומם של אחרים, וכן בממצאיי אינם מובנים.

 

11                gis296gu559-za586  ba5– ra358-da335 tuŝ536  u3455 de3172

u3=but     de3=bring

barada= צריך

צריך  להביא כסא ולשבת [לא]

 

 

12                gis296na2431 ba5– ra358-da335– na2431

[לא] צריך  להביא מיטה ולשכב

 

 אולי הכוונה שהשד לא צריך לאכול או לשתות או לישון: אין לו צרכים אנושיים, ועל כן הוא חופשי לפעול.

 

13                gis296 banŝur 41 a579 a579 a zu6  den99 lil313la2481 ka14 ŝu354 zu6ba5 ra321 bi172 in?  tum4

banŝur=שולחן

a=locative

zu6=your

ŝu=hand

ba(c.p)-ra(dat.)-bi(c.p.)-in (c.p)- tum4

tum4=- Labat אין ב    tum3=to bring

להביא שולחן לידיו של אנליל שלך

 

14                dDIM94.ME532  zi84an-13na143–pa3450zi84-ki461– a579 143–pa3450

a=locative

zi an-ak=בחיים של השמים

למשתו, חֵיי שמים, יגורש, חיי הארץ, יגורש

 

15                zi84 dingir13-gal343– gal343-e308-ne172 143–pa3450

בחיי האלים הגדולים, יגורש

16                 inim15-inim15-ma342 dDIM94.ME532 

לחש נגד למשתו (לחש של לחש, לחש חזק)

17                dDIM94.ME532   mu61 dumu144 an13-na70

למשתו בן של  אן An ak

 

18                dingir13 ŝeŝ-dingir`13 dumu144  sila12-ur[I 359 ki– ma342

ŝeŝ=אח  sila12=רחוב

urim-ak

Uri=Akkad

אל אחי אל בן הרחוב של אור

19                AN13-BU371 bar-74-re86 ka14  [mu61 gal343]

ka14=1) mouth 2) exorcist       gal=to be

Tonietti: את מי להכות, מי למעלה ??? (??)

 

20                dingir13 SI449LA2481* -RA328 ŝu354 mu61un536-bar74

 

*LA2481 – By Tonietti, but not in the text.

dingir13 SI449LA2481* -RA328 – by Tonietti-dea, goddess

Dingir ŝilara – some   goddess nobody as yet heard of???

Ŝu=hand    bar  =   "to burn; to fire (pottery)" Akk. Napāhu

 אלילת היד הבוערת (?)

21                muŝ103-ŝa353?a579ge85 u3 [ma342 gub3206ba5]

muŝ-ŝa-ge uma gub-ba

muŝ=zimu=appearance ŝa – not in the text. It exist only by Tonietti

ŝa353=?  -ge ? šag  = "inner body; heart; in, inside

e=ergative

Uma=triumph

Gub=stand  

ba5  c. p.

ארשת פניו ולבו הם מביעי ניצחון

 

22                zi84 dingir13 An13 ki461k[a]14-ke4313-ne172143–pa3450

חי שמים וארץ  שיגורש

 

23                ki461-muŝen78an13– na70-[ka14da335143-dal86-e308

 

ki=with     Akk. itti

muŝen=ציפור

An.na=An-ak –  של השמים

Ka=verbal element

Da= damušen "a bird"

Hé=-be it

Dal=fly

עם ציפור של שמים הציפור  לו יעוף  (ובעברית צחה עם ציפור השמים לו תחלוף) 

 

PLATE LIV

 

24                su8206 a-ba5-ki461-ku3468-ga319  tur387 a –amaŝ293 nam79mi24-in2449gin206

su8=to be firm ba5=c.p.    ki=place  ku3=pure  tur3=animal stall  amaŝ=sheepfold   nam=abstractive    mi=dimensional prefix    in=c.p  gin=establish

[הרועים] מקימים מקום נקי ובטוח לדיר הצאן

25                uz3271-sag214- bi214 mu61-un312-lu537 uz3 m[áŝ74– tur387 a ?– bi214 mu61-un312-lu537

uz3 sag = משכוכית

Bi=ŝuati; ŝu זה  bi=their

Uz  máŝ  tur= עדר    máŝ=goat  tur= animal stall

Lu=to be abundant

העזים המובילות [של הרועים]  והעזים האחרות הן בשפע

26                sig2 539 uz3 giŝ-nu75-zu675  sig2 539-SAL554<AŜ>339GAR597 gis296-nu-zu

sig2=wool   uz3=עז   giŝ-nu-zu  =without your  wood  sig2 uz3=צמר צאן  SAL=Labat 554 =gene SILA=agnelle=רחלה

GAR=לְשַׁכֵּן without your wood   ("virgine" = according to Tonietti)

 

27                gi4326 babbar381-bi214 zi84-da335 gub3206-bu371 u3455-me532ni231-keŝ425

gi4=שחור      babbar=white  bi=their  zid=right gubbu=left

me532ni231-keŝ425???

להיות שחור או לבן, ימין או שמאל

28                ur575-gi6 427pu2511-sagB:15 -ga2233-na2431

ur575-gi6= black dog    pu-sag=hollow, בור  ga2=to place     na2= to lie, לשכב

כלב שחור   שוכב בבור 

29                ur575- babbar381 pu511– sagB:15  -ga2233-na2431

כלב לבן שוכב בבור

30                  za3-be2 ŝu354 u3455 mu61-e308-ti67

za3=shed     ŝu=his   עז.   (?mu61-e308-ti67 ) על צדו (על ידו?  ז. א. ע"י הכלב) תתפוס

31                d 13uttu* munuŝ*ŝa6356 ga319 bur349 ŝu354 ma342 gal343

*uttu=utu=Shamas=the Sun-god     ŝa6=good sag [GOOD]   sag8; sag9; sag10; šeg10; sag12 "(to be) good, sweet, beautiful; goodness, good (thing)"

ŝa6 . ga  = sag+a  a=affix to adjectives 

 

burŝuma- matriarche.  gal-great

*munuŝ=woman. The sign not in Labat (   )(nor in our text).

 

Uttu, האישה הטובה, המטרונה הגדולה

 

32                um134-ma342 bur349-ŝu354 ma342  d13inanna103-ke4313

האם המטרונה אִינָנָה

33                zi84-da335 gub3206-bu371 u3455– mu61-e308-re86-ŝir575

zid=right

gub=left

u3 – mu –e –re-ŝir5 : משהו עם חוטים וטוויה (על פי נסיון להבין את האיטלקית של  

Tonietti: filera. filare = spin

Uttu in Sumerian mythology is the goddess of weaving and clothing. She is both the child of Enki and Ninkur, and she bears seven new children/trees from Enki, the eighth being the Ti (Tree of "Life", associated with the "Rib").

 

34                i231-ab2420-ku3468-ga319 u3455 mu61 e308 TAG126 TAG126

 

i=שמן  ab2פָּרָה    ku3=pure  i-ab=שמן חזירים mu=c. p. e=erg.

 TAG TAG= למרוח

שמן צח אמרח

הערה:  אלה הוראות  שיש לבצען בנלווה ללחש

 

35                nam79-ŝub68-eridu87 ki 461-ga319 u3455 mu61 e308 ŝum164

nam79-ŝub68=incantation    eridukigak=of Eridu.

ŝum=give  BUT ŝi=(same sign )=mu-e- ŝi =throw

 שורה זו פותחת במין   כותרת לכל החיבור או לקטע הבא להלן.

"זה לחש של ארידו". [מכאן הוראות למעשים שהלחש מתלווה עימם]: יש לזרוק  [את הלחש על השדים]:

להלן פירוט השדים עליהם יש לזרוק ושנגדם הלחש מועיל:

.

 

36                d 13  udug577 hul456a579 la2481 hul456  d 13 gidim576 gal5 [la2481 hul456  ]

udug=utukku

hul=evil

gidim= (=etimmu= רוח של מת  (

galla= a demon

The utukku were a type of spirit or demon that could be either benevolent or evil. In  Akkadian mythology, they were referred to as utukki, were seven evil demons who were the offspring of Anu and Antu.

The evil utukku were called Edimmu or Ekimmu; the good utukku were called shedu.

The canon of exorcism of the evil UDUG is known as UDUG HUL

 

37                dDIM94.ME532  dDIM94.A579

כמו כן כמובן טוב הלחש נגד למשתו   וחבר מרעיו:

38                ku2– hul456 igi449 hul 456 ka15 hul456 eme32 hul456

            ku2 hul =  טורף, זולל , אוכל  ( מישהו שכנראה רוצה לטרוף אותך):

igi=עין ka= פה  eme=לשון

 [הלחש טוב נגד] ku2– hul  , נגד עין רעה, נגד פה רע, לשון הרע

39                bar74-ŝe367143 im399-ta139 gub 206

bar=out          ŝe=terminative: קובע כיוון ומטרה: החוצה!!!

Hé-desiderative:  הלוואי!

im=c. p.

ta=prefix, "from", hence

gub=לעמוד

 

החוצה!  הלוואי ותעמוד בחוץ!

 

40                 d 13  udug577 ŝa6356-ga319  d 13  lamma322 ŝa6356-ga319  143-im399-da-ŝu8 ŝu8* ge85-eŝ                                   

    *no ŝu8 in Labat

 

udug ŝag+a= good spirit

Lamma=goddess ŝag-a=good goddess  a=affix to adjectives hé=desiderative  im=c.p. da=comitative

šu šu2 =????   "to overwhelm"

Tonietti: avvicinar= to bring closer

האם נוכל לקרב את האלה הטובה?

41                zi84-an13-na70  143–pa3450zi84– ki 461 a579143–pa3450

42                בחיי ארץ ושמים, יגורש השד!

 

42                zi84 d13 en99– lil313–la2481143–pa3450zi84- d13nin556– lil313 -la2481 a579143-pa295

בחיי אנליל, יחי הקוסם, בחיי נינליל ,  יגורש השד!

 

43                zi84 d13nin556-urta ur-sag kala- ga319 d en99– lil313– la2481143–pa3450

בחיי נינורטה, הגבר החזק, של אנליל,  יגורש השד!

 

44                zi84 d13nusku sukkal321mah449  d13 en99 lil313la2481 –ka15  

חיי נושקו, הפקיד הגבוה הנאצל, של אנליל, לחש,

 

45                zi84  d13ninŝubur ka15-ba5 a579 –ni231  a[b]g[im] nu75-buru461-da 335   d13143 -pa3450

בחיי נינשובור

 

46                zi84143–pa3450

חיי הלחש.

 

 

  רוב השורה מחוקה ואין טעם לנסות לעמוד על היתידות  שאולי היו  בה.47

 

 


47                 

 

 

טקסט שומרי נוסף בעניין  Lamaŝtu מצאנו בYOS 11.86-  .

 הוא מהווה בעבודה זו צרופה מס' 2:

Yos 11.86  ll 29-38


 

Yos 11.86

 

Translation

הערה: קיצורים: 

c.p.=conjugational prefix

Line 29 Ki in-dar zu2 zu2-kuŝuha-kam

Ki=earth

In=conjugational prefix

   Dar= "to break up, crush, grind; to split, split up; to cut open.

 . zu2=  "tooth" Akk. Šinnu

  kušu2; kušu2ku6 "crab or a snapping turtle"  

CAD K p. 622" "kuŝu [is] an aquatic animal: The identification of the Kuŝu with a definite species is … difficult.  

 HA.IB "type of fish?"      לדגים.   Determinative  הוא HA כנראה, .

kam3=to alter. MA-maybe: to become??

 

 Line 30 ka i3-ba ka-ni ur-tur-ra-kam

Ka=mouth

I3-ba=?   (i3שמן )+(ba=(Labat: ŝu=his???)  לא לענין. ePSD  = i3-ba =  "ration" Akk. Piššatu (CAD p 456: "cancellation": ???

Ka-ni=its mouth

Ur-tur-ra-kam= ur-tur-ak-am?  UR=dog (  ur; ĝešur "dog)

Tur = tur; tu "(to be) small; to reduce, diminish; to subtract; (to be) young" Akk. şehērum, צעיר

"Her mouth of (=ak) a small dog

Line 31  i3-kur ga mu-un-da-gaz-a 

i3=  שמן   

Ga =bring
kur [BURN] wr. kur "to burn, light up" Akk. napāhu

Mu= c.p.

Mu-un=mu+n

N=third person singular animate affix

Da=comitative (i.e.  "with)

 gaz; gaz2; kaz8 "to kill, slaughter; to grind, grate; to beat; to thresh (grain); to execute

a=affix to adjectives??? Nominalizer, locative????

[The subject of these sentences, this creature] burned the oil he did bring, executed [the thing to be done] with] the oil [i. e.  in accompaniment to incantations],

Line 32 ga-kur9 ga mu-un-da-gaz-a 

Ga=bring

 ga [MILK] wr. ga "milk; suckling

mu-un-da-gaz-a  = as above (to kill??? Meaningless – to kill the milk??? Possible meaning:  the creature executed the incantation-ritual pertaining to the milk

Line 33 umme-da lirum-kal-ga-bi

Van Dijk: "the nurses who opened widely" (*???)

umma [OLD WOMAN] wr. um-ma "old woman[7]

da=with

lirum =force

[1]

lirum

  lirum; lirum3; lirum2; lirum6; lirum7; lirum8 "strength; force; (to be) strong, powerful, mighty, great; (to be) resistant, obstinate, combative, quarrelsome; a noble; (crook of the) arm; wrestler"

ga=milk / bring

kal ) Labat 322)= étre fort, dananu= להיות חזק

bi=their

= their milk

חסר פועל: אך ס"ה: המיניקות   את חלבן בכוח

Line 34 gal-gal bi du8 –a

Gal-gal=all-all 

bi=their

 du8 "to bake; to spread out mud to make bricks; to caulk

a=water/strength

The aforementioned nurses all of them spread (? sprinkled?)  water[8]

Line 35  zú mu-un-ku5-da du13-du13-bi  du8du-a

 zu2 "tooth

mu=c.p.  un=c.p.

ku5-da=kud=cut

zu2 mu-un-kud-da= cut with  tooth  (da=comitative)

 zu2 du3 "to bite"

van Dijk: "she has bitten". (i.e. Lamaŝtu has bitten).

 

Line 36 dasarluhi 

 line 37 ni-mu mu-un-du7-du7

Asarluhi  Enlil's "son .  Asarluhi is the god of magic, of the magical power of words. 

Nί-mu = ?

Mu (c. p.) –un (c. p.) -du7-du7

  du7 "to square"
  
du7 "(to be) fitting, suitable" Akk. asāmu; naţû
  
du7-du7 "to whirl" Akk. Sarû

Van Dijk's remark ( presumably  concerning this line?): " I am unable to read the sign before du7-du7-da (but where has he found "da" exactly…?) in line 38 (but du7-du7 exists in line 37 here and not 38): ubur, DIM-ME and x-egir are not impossible.

  ubur; ubur2; u3-bur; u2-bi-ur "breast" ????

DIM-ME=Lamaŝtu

   eĝir; eĝir5(LUM); egir4; eĝir6(MURGU2) "back, rear; after; estate, inheritence" Akk. Arkatu (????)

 כל הקטע  איננו מסתכם לכדי מובן אחיד כלשהו לא בפרטיו ולא בכלליו.

Line 38 á-ság gurus ba-te gaba-zu zi-bara-ab

Van Dijk: "evil Asakku, who approached the young lad. Away with your breast from here!

   a2-sag3 "a demon; a disease.  Akk. asakku

ba (c.p.)-te (=Labat: approach)

 ĝuruš ="young adult male; able-bodied male worker; semi-free male worker"

gaba   = "breast, chest; frontier"

Zu=your

Zi-ba-ra-ab

Zi  = "to cut, remove; to erase"

ba (c.p.)

ra=dative (for the young lad)

b-inanimate personal suffix

 מענין שבהרכב פעלי זה הפועל המקורי(root)   עומד בתחילת ההרכב.

 

סיכום:   הטקסט של לחש זה נגד Lamaŝtu איננו מובן לנו ביותר.  קוראי הטקסט ניחשו, אמנם, כי הוא נגד שד זה, אך הדברים רק משתמעים ( וון דיק  חיפש ומצא לכך סימוכין בקטע לא ברור בטקסט, ראה לעיל).   די מפריע שנושאי המשפטים/השורות מתחלפים: מי פרץ בפיו את האדמה (?)? כָּרִישׁ בַּיָּם?  איזה דימוי לפי כריש הוא זה? כמו של כלב קטן? ( "קטן" מפחית את האימה שבדבר). לאיזו מין תכונה של Lamaŝtu הכוונה בציון קשרי שד זה עם שמנים שהיא "נושאת"? הורגת?  לא ברור. מה מעשי האומנת? מה היא פתחה?  ואמנם, מקומה כאן ראוי, יחד עם חֶלְבָּהּ, שהרי השד תוקף תינוקות! מה בין חלב האומנת לחלב  שֶׁלַמַשְׁתוּ נושאת, או הורגת?? וכו' וכו '-   ומה עושים  בדיוק כאן Asarluhi + Asakku?[9]

עולה על הדעת כי  מי שאיננו מצוי בחומר ראוי שיפתח טקסטים רבים מסוג זה כדי להתקרב לפתרון טקסט פחות ברור, כמו זה שביקשנו כאן לפתוח.

 


 

למען המידה הטובה, ולמען להרחיב את היכרותנו עם  lamaŝtu, YOS,  פתחנו 2 טקסטים – אכדיים – נוספים.    

1)                  הטקסטים האכדיים:

 

F. Thureau-Dangin, Rituel et Amulettes Contra Labartu, RA 18    p. 198

 

 

Transliteration and translation

 

1)                  dDIM-ME dumu dA-nim

Translation:    Lamaŝtu, daughter of ANU

 

Remark: daughter=dumu munuŝ: cuneiform sign for "munuŝ not found

 

2)                  ŝumŝa ŝa iŝten ŝanu u hat ilani ŝa sila meŝ

  Her name ["ŝa added in order to make reading easier by Akkad scribes) "iŝten". Her second name "sister", hat,  אחות of the gods  of SILA=suqati=שוק,  street.  Street-suk  (narrow,' Hung. szûk), because  like in Jerusalem (and elsewhere) marketplaces were erected in narrow streets. So her second name is "goddess of [narrow] streets": קרי: האלה הזונה.

 

3)                  Ŝalŝu ŝu GIR ŝa sag da u had (?) tu.u

Thirdly, (ŝu – like ŝa" above; line 2, word-compliment) [she is] the sword [which is] the panic of heads [no sisters here].

GIR=qaqadu. Qaqadam, acc.

Ŝalŝu ŝu qaqadam  ("-da"' see above, compliment to ease reading, repetition of last syllable for sake of identification of the  word preceding) hattu (=feared)

שלישית, היא החרב (החדה…) פחד ראשים.

 

4)                  Ribu ארבעה, רביעית), ), ŝa iŝatú inappahu

רביעית, היא נופחת אש (יורקת אש).

5)                  Hamŝu ŝu ilum ŝa panǔŝa ŝagşu

 חמישית, היא אל אשר פניה … מפחידים?  Şu= meaning unknown (CAD ş  237)

 

6)                  Ŝiŝ ŝu paqid qati liqat irnina

ששית,   מה שהופקד בידיי ( כל רכושי?) שתיקח (precative "li")  אִינָנָה

 

7)                  Ŝibu niŝ ilǡni meŝ gal meŝ lu tamat

שביעית, בחיי האלים הגדולים (צורת שבועה, "by God!!X, ZI DINGIR ) + precative, lu tamat= – הלוואי שתמות!!! )CAD  445      

ZI DINGIR=niŝ ilǡni

 

8)                  KI muŝen AN-e lu taparriŝ

Itti muŝen ŝame-e lu taparriŝ

עם עוף השמים לו   תִּפְרֹשׁ (=תלך לה,  תִּפְרֹשׂ כְּנָפַיִם)

Parasum G Durative (=action that has not yet taken place: Huenegard) 2nd sing. Precative.  CAD  P 195

 

EN.  Ŝiptu

 

סיכום: משורות אלה נגד לָמָשְׁתוּ  רואים כי היותה בת אנו מודגשת בכל התייחסות אליה: היותה בת אנו מגדילה את הפחד והכבוד. היא מדומה ליצור חוצות, כמו  בימינו יושבי קרנות שיכולים להטריד עוברים ושבים בחוצות העיר, ברחובות, שהוא בעיניהם שטח הפקר.  הם נופחי אש ומשטיני שטנה.

 

הערות לשוניות:

 

בטויי השבועה "חי אלהים! הלוואי שתמות!  הם נחלת המזרח הקדום, ועתיקים.  בכלל, בשבועה זו השפה נראית עממית, וכולה נראית מורכבת מביטויים  נפוצים ומקובלים, לא שפה  מושכלת וגבוהה.   לו מצאנו בכל שורה את צורת הביטוי המקורי – היינו רואים זאת ביתר שאת ( כמו לגבי שורה  7, למשל).

Ina Na (Sumerian DINA NA; Akkadian DINANA ) is the Sumerian goddess of sexual love, fertility, and warfare. Alternative Sumerian names include Innin, Ennin, Ninnin, Ninni, Ninanna, Ninnar, Innina, Ennina, Irnina, Innini, Nana and Nin, commonly derived from an earlier Nin-ana "lady of the sky", although Gelb (1960) presented the suggestion that the oldest form is Innin (DINNIN) and that Ninni, Nin-anna and Irnina are independent goddesses in origin.  Her Akkadian counterpart is Ishtar .

 

 Inanna/Ishtar depicted on the "Ishtar vase", Larsa, early 2. millennium BCE, Louvre AO 6501 (Inanna (=Ir nina in our text), line 6)

 

YOS 11.19 –   XXII  Plate

הערות והסברים

א)                  מספרים בכתב עלי – על פי Labat  – בשורות ממוספרות. המספרים ליד האות בכתב תחתי – מס' הסימן ע"פ Labat 

ב)                  השורה אחרי זה: Transliteration

ג)                   תרגום והערות

Transliteration

 

1)                  Ez3  128 . ze184 et334 bi214 ŝa353 at105  

Ezzet biŝat

CAD E 446 ezzu = fierce, angry  : ezzetu: fury.  Genitive?

Biŝat=ביש, CAD B 288,  evil

היא רעת לב, מלאת חמת זעם,

 

2)                  Mu 61  ut381 ta 86  ad105 ri85 ra328 at 105 I142 (la-at]

Muttadrirat  ilat

Darǡru=move about freely

Muttadrirat=  Ŝ  Active Participle  fem. (=mutadriratum).  Participle=adjective

Ilat=goddess

She is a freely-moving- about goddess

היא אלה הנעה באשר היא רוצה,

 

3)                  ú318 ul 441 a579  sa 586 a579  ad 105 ú318 ra 328 ak 97 ka4 62 aŝ?

ul  asat urakkas

asu (fem: asatu): physician (CAD A 2 364)

rakāsu , rukussu (D 3rd Sing. Common Durative):   to bind

 

לא רופא בכל זאת  הוא חובש

4)                  ú318 ul 441   ŝa206 ab128 sa 586 at105 ú318 ka60 ap128 pa ar451 ir232 ra328 am 170

ul  ŝabŝat  ukappar  ŝeram

ul= negation

ŝabsat= male midwife(???!)

ukappar=kuppuru=kaparu=wipe off   ukappar=D 3rd sing. M+f durative (=present)

 ŝeram=ŝerrum=baby (CAD ŝ2 317

לא מיילד (?) ובכל זאת הוא מנגב את  התינוק [אחר הלידה]

 

5)                  wa383 ra328 ah331 e308 ri86 a579 tim94 im399 ta86 na70 an nu75

warah  eriatim imtanannu

warah= month,  ירח  

manû  = to count

 imtanannu= 3rd pn. Sing. Gtn Perfect

eriatim=erītu. ("t"-fem. Genitive plural)     a pregnant woman

מונה את חדשי [ההיריון] של האישה הרה

 

6)                  ba5 ba5 am170  ŝa353 wa383  li 59 tim94 sa104 an13da335 a[k]97 pa295 ri ? 86 ka62 at105

babam ŝa walitim sandak  parikat

babam-acc., the door,  ) את הדלת ŝa walitim=שֶׁל הַוָּלָד   wālidu: begetter, progenitor, biological parent ( woman in labor)

 parāku=  to lie across , to obstruct , to be placed across , to block (gate …)

pariktu =a blockage , a barrier , a blockade

sandak   =santakku=always, forever  (CAD S 173)

תמיד חוסם את  פתח השער של האם (=מקשה על הלידה)

 

7)                   ki461 ib 135 sa3586 at105 maŝ74 anŝe208 ir 232 te 4221di457

kibŝat  MAŜ. ANŜE (bulim) irtenedi

kibsu=track

bȗlu-cattle, CAD B 331 

mašanše =  maš2-anše; maš-anše "animals, livestock" Akk. Būlu

rĕdu=to drive animals CAD R 256   irtenedi=irteneddi= 3rd sing common durative Gtn

 

היא הולכת  ( "  "רודה  ", *rĕdu=to drive animals    )   בעקבות הצאן

 

*  בראשית  א כו:  וַיֹּאמֶר אֱלֹהִים נַעֲשֶׂה אָדָם בְּצַלְמֵנוּ כִּדְמוּתֵנוּ *וְיִרְדּוּ* בִדְגַת הַיָּם וּבְעוֹף הַשָּׁמַיִם וּבַבְּהֵמָה וּבְכָל הָאָרֶץ וּבְכָל הָרֶמֶשׂ הָרֹמֵשׂ עַל הָאָרץ.

 

8)                  I142  na70 uz372 zi84im399 ŝa353 li59 li59 im399 I142 hi396 a579  ar451 ma342  tam381

Ina uzzim ŝa lilim ihiar matam

Ina uzzim =with fierceness

uzzu= anger , wrath , zeal

lillu=a fool , a moron , an idiot , a boob , a booby , a dunce , a dummy

Matam= land ( acc.)

Ihiar=??

בחמת זעם של  משוגע צופה היא בארץ

9)                
 
I142 şa586 ab`128  ba5 at105 et 334 lam435  I142 na70 ŝu354 (? ) li59 im399

Işabat eţlam  ina ŝulim

Şabatum= כמו בצבת תופס

Eţlam=eṭlu=young man , bachelor

šūlû = garrison troops

תופס אדם צעיר בשרותו הצבאי

 


10)
            
 
KI469  SIKIL 564 I142  na70 me532 lu537 li59 im
3

99

KI   SIKIL  (ardatam) ina melulim

Melulim=melulu = to play (CAD M2 16) melulim: Gen.

Ardatu= young girl 242 CAD A 2

[תופס את] הנערות בריקודן

 

11)               şe147 eh???398 ra328 am170 I142  na70 bu371 ud381 ta139  ri86  tim 94

şéheram ina bud taritim

 

şéheram= צעיר,  acc.

būdu  =shoulder

tarîtȗ=nurse

את הצעיר (תינוק) מזרועות המינקת

 

12)               I142 mu61 ra328 ŝi147 ma342 I142 la55? an13 ki46 la55    al298 la55 an13

Imura-ŝi – ma ilan kilallan

Imura – from amāru   = to see (CAD A 2  3rd fem. Pl. preterite) they ( the twin-gods) see her

ŝi=אוֹתָהּ

Ilan=masc. twin-gods (Dual form)

Kilallan =both' pair, CAD K 373

Ma= conjunctive: (Huenegard: connective, emphatic article (Caplice)

זוג האלים רואים אותה

13)
       

    18 ŝe367 şi147 a579  ŝi449  a579  pa295  ni2

31

uŝeşia-ŝi apani

ŝi=אוֹתָהּ

Uŝeşia=waşu=יוצא:  : Ŝ preterite 3rd 

Ŝ verbs are usually causatives of their  G  counterparts (Huenegard).

Uŝeşia=   feminines (the ilan, twin gods? Goddesses?) )  made her go out 

apāniš =  through the window

 

 CAD A 2 166

גורמים  לה לצאת מבעד לחלון

 

14)                u318 ŝa353 ah331 li59 pa2951 ŝi147ab128 er232 ri86 nim?431    remark: ab – by Van Dijk:  şe

uŝahlipaŝŝi şerinim  

uŝahlipaŝŝi=uŝahlipa + ŝi (אותה)

uŝahlipa= Ŝ (causative) 3rd pl. fem.  Preterite

halǡpu= to slip through' CAD H 35:  b): said of the Lamaŝtu – demon: …she has slipped
 
in through the door socket and  is about to kill the baby".

şerinim şerru (CAD ş 153) = door pivot, ציר הדלת דרכו השדים אוהבים להיכנס לבתים

לחלוף מבעד לציר הדלת

 

15)               ir232 ku536  su7  ni231212 ŝi147 i142  na70

irkuŝuniŝ-ŝi  ina…

ŝi=אוֹתָהּ

irkuŝuniŝ-ŝi  =irkuŝunim-ŝi

irkuŝunim=irkuŝu + nim

rakaŝu= קשר, יקשרו אותה (סיכול אותיות במעבר בין השפות) (CAD R 121)

 

יקשרו אותה ב…

 

16)              Ŝa?? Ba??al??ta??   – too broken to  stitched together –  שבור מדי מכדי לאחות.

17)               "Line 17 should be restored as: [inim]-inim-ma-DDIM-ME-kam" = ŝiptu of 

Lamaŝtu. (Van Dijk).

 


 

סיכומים:

 

לא נחזור ולא נסכם מחדש את דמות למשתו כפי שזו עולה מהטקסטים השונים – בתוספת טקסטים אליהם nפנה ון דיק בסוף 11.19

סיכומים טכניים:

1)                  אין לבט מביא את כל צורות היתדות הקיימות בטקסטים השונים.

2)                  אין לבט מביא את כל  ערכי היתדות.

3)                   ePSD הוא מלון חלקי מאד. ערכי מלים רבים שבלבט    אינם מופיעים במילון זה, וראוי היה 

 

 

ביבליוגרפיה

     

 

1.                  CAD= Chicago Assyrian Dictionary

2.                  ePSD Sumerian Citation Form Index )

3.                  F. Thureau-Dangin, Rituel et Amulettes Contra Labartu, RA 18    

4.                  Myhrman, D.W., Die Labartu-Texte, ZA 16

5.                   Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archaeologie / herausgegeben von Erich Ebeling und Bruno Meissner  (Berlin : W. de Gruyter, 1928-2001 )

6.                  TIM 9 (+Texts in Iraq Museum

7.                  Tonietti,  Maria Victoria, "Un incantisemo sumerico contra Lamaŝtu",  Or. 48. 301ff.

8.                  YOS   (Yale Oriental Series) 11.19   Early Incantations and Rituals   

 

 

 


[1] Name of Dimme (Lamashtu) in Babylonian cuneiform

 

[2] כל עם ואוצר המלים שלו.  נושאים עליהם בעלי הלשון שמים דגש מיוחד מופיעים בשפה ברבוי מלים ( כגון השלג בשפת האסקימוסים, ה-inuit language:  העברים  הרבו במינוחי זבחים ( עוֹלָה, אִשֶּׁה, זֶבַח, קָרְבָּן, ועוד):  השומרים הרבו במלים שמשמען דימונים:  Lamaŝtu, Labartu, Lamassu, Labaşu, Hallulaja, udukku,  ועוד.

[4] מודפס: 87: נציין מקרים כאלה בסימן corr.; דהיינו תוקן בידי כותב שורות  אלה (צ"ל 86)

[5] Tonietti, Or. 48. 301 ff.

[6] למען המידה הטובה, וכדי להרחיב את היכרותנו עם L. הוספנו טקסטים גם  באכדית.

[7] אבל אולי הכוונה ל-ummu, hitze=, המוזכר בטקסטים יחד עם  labaşu or labartu: ו- labartu    הוא רק  אופן קריאה חילופית ל-lamaŝtu )ראה Myhrman,   עמ'  146)? במקרה זה  זו  lamaŝtu המיניקה את התינוק בכוח.

[8] אבל  אין כל משמעות למיניקות המפזרות מים. המיניקות הן אולי lamaŝtu (ראה הערה קודמת,)  בעוד על המים חל הכתוב  אצל  Myhrman,   עמ'  14. Myhrman   כותב על פי JENSEN   כי  "Das Ideogram fûr Wasser …kŏnnte auch kaltes Fieber, Schûttelfrost  (=shivers)  bezeichnen.

  • [9]  [Labartu]  wird   zusammen mit utukku, alu, ekimmu, gallu, ilu limnu, rabişu,  labaşu, ardat ili,  namtaru , lilitu, asakku marşu genannt (D. W. Myhrman, Die Labartu-texte. Seite 146

 

 

4 תגובות

  1. גיורא פישר

    למשה
    הסונט כתוב מאד יפה ומצליח להעביר את תחושת התסכול והכאב.
    ובקשר לעבודה הסמינריונית: אני חושב שאם היית נותן לנו תמצית של הדברים,ללא האפרט המדעי. היה קל יותר לעקוב אחר מהלך העניינים.
    שבת שלום
    גיורא

  2. גיורא,
    תודה על דבריך – ראשית, על הסונט: בינתים צירפתי תמונה לטקסט, לא שמסביר משהו, אך עדיף: ולגבי דבריך בנדון, עיקר עבודה זו היתה, מלבד הכרת הדמות המיתולוגית השומרית-אכדית הזו, פתיחת הלשונות, שאמנם אפשר לוותר עליהן בקריאה. כל העיקר נאמר בפתיחת המאמר, תיאור יחסית קצר של הדמות (האימתנית), תשקופת הפחדים ( המוצדקים, בדרך כלל) של האישה.

השאר תגובה

כתובת המייל שלך לא תפורסם באתר. שדות חובה מסומנים ב *

*


*

© כל הזכויות שמורות למשה גנן